-تفکر خلاق
وقتی از مجموعه اطلاعات و داده ها یک فکر جدید و نو ارائه شود، تفکر خلاق حاصل شده است. در واقع مجموعه ای از افکار رها شده که به تنهایی ثمری ندارند یا کیفیت بالایی ندارد به اشکال جدیدی تبدیل می شوند که نتیجه بخش و مفید است.
تمامی اختراعات حاصل تفکر خلاق است، یعنی فکر جدیدی که در یک مجموعه به تولید شیء جدیدی منجر شده است. گاهی تفکر خلاق به نوآوری منجر می شود، یعنی از داده های موجود استفاده جدیدی می شود .
توانایی رو به رو شدن با چالش ها به روش های مختلف، حاصل داشتن هوش خلاق است. زمانیکه کودکان خلاقیت را در خود پرورش می دهند، یاد میگیرند به غریزه ها و توانایی های منحصر به فرد خود اعتماد کنند، آنها نگرش مثبتی به روند حل مسئله پیدا می کنند. کودکان خلاق در بزرگسالی تبدیل به انسان هایی متکی به نفس و کاردان می شوند و به همان اندازه از بسیاری از لذت های زندگی استفاده می کنند.
از آنجا که کودکان پیش از 5 سالگی توجه و تمرکز کمتری دارند، رشد خلاقیت در بیشتر کودکان از 5 سالگی به بعد آغاز می شود. در این راستا لازم است که کودک درمورد اشیاء موجود در محیط پیرامون خود اطلاعات کافی داشته باشد و اجازه یابد آنچه کنجکاوی اش را تحریک کرده است در اختیار داشته باشد.
کودک باید بتواند از یک اسباب بازی به شکل های مختلف استفاده کند و با یک فکر رها شده و آزاد با اسباب بازی های خود بازی کند. گاهی لازم است والدین چگونگی کار با اشیاء را به کودکان نشان دهند و از آن ها سوالاتی درباره سایر کاربرد های آن بپرسند.
دکتر هاشمیان روانشناس کودک با اشاره به این که کار با کاردستی یا لگو در بروز خلاقیت کودکان نقش مهمی دارد، تاکید می کند همراهی با بازی کودکان در این سن بسیار مهم است، والدین می توانند درساخت اشکال هندسی به کودک کمک کنند و یا از او بخواهند درباره آنچه ساخته است یک داستان بگوید.
نقاشی کردن هم یکی از بهترین راه های افزایش خلاقیت کودکان است. تشویق کودکان به نقاشی کردن در شکل گیری نوع جدیدی از طرز تفکر درباره محیط پیرامون و ترسیم آنچه در ذهن دارند بسیار موثر است.
رشد اعتماد به نفس کودک، تشویق به داشتن پشتکار و اراده، افزایش انگیزه کودک، بروز ثبات هیجانی، تعیین اهداف، ریسک پذیری مناسب، قابلیت انعطاف پذیری و تلاش برای افزایش توجه، تمرکز و هوش کودک از جمله راهکارهایی است که کودک برای خلاقیت به آن نیاز دارد .
-روانشناسی خلاقیت
شواهد دلالت دارند که هم وراثت و هم محیط، در بالندگی و رشد خلاقیت موثر هستند. خلاقیت را باید صفتی پنداشت که هر انسانی به درجاتی از آن موصوف است.
در دنیای پیچیده کنونی که شاهد رقابت های بسیار فشرده جوامع مختلف برای دستیابی به جدیدترین تکنولوژی و منابع قدرت هستیم، افراد تیزهوش و خلاق و صاحبان اندیشه نو و تفکر واگرا به مثابه گرانبها ترین سرمایه، از جایگاه بسیار والا و ارزشمندی برخوردار هستند، امروزه جامعه ما بیش از هر زمان دیگری به افراد هوشمند و خلاق نیاز دارد، هر چه قدر جهانی که در آن زندگی می کنیم پیچیده تر می شود، نیاز به شناسایی و پرورش ذهن های خلاق و آفریننده بیشتر می شود.
از آنجایی که به نظر غالب روانشناسان خلاقیت در سالهای اول زندگی کودک ظهور می کند و در آغاز با تخیل همراه است، بدون تردید تخیل از مهم ترین عواملی است که تفکر خلاق را ممکن می سازد .
از نظر فروید، تخیل خلاق شکل عالی تخیلات آزاد و بازی های دوره کودکی است. به عقیده او سرچشمه خلاقیت را باید در تجربیات دوره کودکی جستجو نمود، زیرا چگونگی تجارب دوران خردسالی در ظهور اندیشه های نو، فوق العاده موثر است.
-مهارت خلاقیت
ممکن است برخی با دیدن خلاقیت به عنوان یک مهارت کمی تعجب کنند، چون کم نیستند کسانی که خلاق بودن را یک صفت شخصیتی می دانند و ترجیح می دهند آن را به عنوان یک مهارت در نظر نگیرند. با این حال ما به چند علت خلاقیت را به عنوان یک مهارت مورد توجه قرار داده ایم.
خلاقیت مانند بسیاری از مهارت های دیگر با تمرین و تکرار و یادگیری بهتر می شود. هیچ کس به صورت مطلق، غیر خلاق نیست، اگر چه سطح خلاقیت ما با یکدیگر تفاوت دارد. شاید ما نتوانیم در حد خلاق ترین افراد جهان باشیم اما می توانیم با یادگیری و تمرین از آنچه امروز هستیم خلاق تر شویم.
بسیاری از مولفه های خلاقیت، در دوران کودکی وجود دارد و به تدریج سرکوب می شوند. پس خلاقیت را نمی توان صرفا از جنس استعداد دانست بلکه پذیرفتنی تر است که آن را یک توانایی بدانیم که به تدریج کمرنگ می شود.
-13 نکته برای تقویت خلاقیت در کودک
- تشویق برای کنجکاوی و جستجوگری در کودک ( خلاقیت کودک را با عروسک ها خراب نکنید، عروسک ها خیلی خوبند اما کودکان وقتی انواع لباس ها و لوازم برایشان فراهم باشد از قوه تخیل و خلاقیتشان استفاده نمی کنند، ابزار های از پیش ساخته شده و یا وسایل بازی از قبل سر هم شده، فرصت فکر کردن را از کودک میگیرند )
- به ایده ها و نظر های مختلف احترام بگذارید.
- اکتشافات کودکان را تشویق کنید.
- از خجالت دادن و دستپاچه کردن کودکان پرهیز کنید.
- با مطرح کردن سوال، شیوه تفکر مستقل و تخیلی را در کودکانتان ایجاد کنید.
- از کمال گرایی بپرهیزید.
- از عبارت های منفی و ناامید کننده دوری کنید.
- به تلاش های خلاقانه کودک احترام بگذارید.
- مقایسه نکنید.
- در بازی ها او را راهنمایی کنید.
- بازی های تخیلی با کلمات انجام دهید.
- قصه های خانوادگی بسازید.
- یک مکان امن و راحت برای استفاده کودک از وسایل هنری در نظر بگیرید.
-اسباب بازی هایی که موجب افزایش هوش و خلاقیت در کودک می شود
یکی از بهترین راه های فعال سازی هوش در دوران کودکی، استفاده از اسباب بازی ها و به ویژه اسباب بازی های فکری است.
بطور کلی پازل ها یک نوع معمای تصویری هستند که هوش تصویری را به طور موثری تقویت می کنند. این بازی ها برای هماهنگی چشم و دست و تقویت مهارت دستی بسیار مفید هستند.
حلقه های هوش که شامل یک محور عمودی و تعدادی مهره و حلقه است که کودک باید بر اساس رنگ، اندازه یا شکل آنها را روی هم قرار دهد. چنین وسیله ای به کودکان شما کمک می کند که خیلی زود با منطق و اصول اولیه ریاضی آشنا شوند و نیز با مفهوم بزرگ و کوچک، اشکال و رنگ ها نیز آشنایی پیدا کنند.
-نتیجه گیری
خلاقیت قابلیتی است که در همگان وجود دارد، اما نیازمند پرورش و تقویت می باشد تا به مرحله شکوفایی برسد. فرد خلاق کسی است که از ذهنی جستجوگر و آفریننده برخوردار باشد.
خلاقیت عبارت است از توانایی دیدن چیز ها به شیوه های جدی، شکستن مرزها و فراتر رفتن از چارچوب ها، فکر کردن به شیوه ای متفاوت، ابداع چیزهای جدید، استفاده از چیز های نامربوط و تبدیل آن به شکل های جدید .
می توان نتیجه گرفت که خلاقیت برآیند فرآیند های ذهنی و شخصیتی فرد بوده و به تولیدات و آثاری منجر می شود که نو و بدیع بوده، خاصیتی متکامل داشته، با واقعیت ها منطبق بوده و در نهایت به سود جامعه بشری هستند.
همراه ما باشید؛ شنبه ها ساعت 16